Şamanizm inancına göre insanlar öldükten sonra ruhları yeryüzünde gezer ve özel ayinlerle çağrılabilir. Bu inanışta güneş tanrısı, su tanrısı ve ateş tanrısı gibi çok sayıda tanrı inanışı hakimdir. İnsanlar bu tanrıların hepsi için farklı ayinler düzenlerdi. Şaman adı verilen dini bir lider eşliğinde bu ayinler yapılıyordu.
Şamanizm Dini İnanç ve Gelenekleri
Şamanizm inancında üç farklı alem bulunuyor. Bu alemlerden biri yer yüzüdür. Yer yüzünde insanlar yaşar ve ölür. Öldükten sonra insan bedenleri diğer alem olan yer altına defnedilir. Bu defin işlemi yine ayinlerle yapılır. Fakat ölen insanların ruhu üçüncü alem olan göklere yükseliyor. İnançlara göre gök yüzünde dolaşan ruhlar ölen insanlardan çıkan ruhlardır. Şamanizm inancında bulunan bazı gelenekler günümüze kadar ulaşmıştır.
Bu inançlardan bazıları aşağıdaki gibidir;
- Kurşun dökmek
- Kırmızı kurdele
- Dilek tutma geleneği
- Köpeklerin uluması
- Nazar boncuğu
- Yukarıda Allah var inancı
- Sol ayak inancı
- Gidenin ardından su dökmek
- Türbe ve mezarlara bez bağlamak
- Ölü evinde belli günlerde yas tutmak
Günümüzde bizim inançlarımızda da bulunan bazı gelenekler Şamanizm inancı olan geleneklerdir. Bu gelenekleri farkında olmadan ve kaynağı bilinmeden günlük hayatta yapılıyor.
Kurşun Dökmek
Kurşun dökme geleneği bizim kültürümüzde yüz yıllardır bulunuyor. insanlar bir tabure veya sandalye üzerine oturtulur, kafasının üstüne bir bez parçası tutulur. Daha sonra kurşun içi su dolu bir metal kaba dökülerek kurşun dökme işlemi yapılır.
Bu işlemde nazar ve büyü var ise kurşunun şekline göre çıkar ve belli olur inanışı hakimdir. Kurşun dökme işlemi büyü bozmak ve nazar çıkarmak için de kullanılıyor. Fakat bu geleneğin Şamanizm dini inanışı olduğunu bir çoğumuz bilmiyoruz. Kurşun dökme işlemi Şamanizm dini inanışlarından biridir ve eski tarihlerden beri kullanılıyor.
Kırmızı Kurdele
Kırmızı kurdele günümüzde birçok yerde kullanılıyor. düğün ve nikah törenlerinde, yüzük takacak olan gençlerde, yeni bir açılış töreninde ve okuma yazma söken çocukların sol göğsüne kırmızı kurdele takılıyor. Kırmızı kurdele bir Şamanizm dini inancıdır ve kötü ruhlardan korunmak için kullanılır.
Dilek Tutma Geleneği
İnsanlar birçok olaydan sonra dilek tutarlar. Yıldız kayınca, papatya falında veya aynı isimli iki kişinin karşılaşması anında insanlar istedikleri bir şeyin dileğini tutarlar. Fakat bu dilek tutma işlemi Şamanizm dini özelliğinden biridir ve gök yüzünde gezen güneş tanrısından dilek dileme yolu ile bir şeyler isteme şeklidir. Şamanlar bu yolla tanrılardan bir şeyler ister ve bu dilekler iyi ruhlar tarafından yerine getirilir inancı hakimdi. Bu gelenek Şamanizm ile kültürümüze yerleşen geleneklerden biridir.
Köpeklerin Uluması
Köpekler genellikle her gece uluma yapar. Büyük bir çoğunlukla gece gördüğü bir şey için sabaha kadar uluma yapabilir. Bizde de köpeğin sebepsiz yere uluması veya havlaması olumsuz bir duruma ve uğursuzluğun habercisi olarak görülür. Bu gelenek Şamanizm dini inançlarında da görülüyor. Şamanlara göre köpek uluması o köpeğin yakın gelecekte öleceğine inanırlardı. Ayrıca uluyan köpek yaklaşan bir ruhun habercisi ve olacak kötü bir olayın habercisi gibi görerek uğursuzluğa yorarlardı. Bu gelenek Anadolu’nun birçok bölgesinde hala hakimdir ve köpek uluması uğursuzluk olarak görülüyor.
Nazar Boncuğu
Günümüzde Şamanizm inançları içerisinde kültürümüze yer etmiş en büyük gelenek nazar boncuğu geleneğidir. Günümüzde ve geçmişte nazar boncuğu oldukça fazla kullanılıyor. İnsanlar evlerinin girişlerine, odalarına ve takı olarak nazar boncuklarını kullanıyor. Nazar İslamiyet’te ve diğer ilahi dinlerde inanılan bir olaydır. Bazı insanların nazarı farklı sonuçlara hatta kötü sonuçlara bile yol açabiliyor. Fakat nazar boncuğu İslam dininde olmayan bir gelenektir. Bu gelenek Şamanizm dini inançlarından biridir ve kötülüklerden koruduğu inancı ile hala kullanılıyor.
Yukarıda Allah Var İnancı
İslam dininde ve diğer ilahi dinlerde Allah her yerdedir ve her zaman insanları görür. Bu inanış tüm ilahi dinlerde bulunur. Fakat eskiden beri yukarıda Allah var diye bir söz sürekli kullanılır. Özellikle tartışmalarda ve haksızlık karşısında insanlar yukarıda Allah var ve her şeyi görüyor gibi kelimeler kullanıyor.
Bu kelime İslam dininde ait değildir. Şamanların kullandığı bu laf güneş tanrısı için kullanılıyor. Şamanizm’de insanların inandığı tanrılardan biri de güneş tanrısıydı. İnsanlar yukarıda güneş tanrısı var gibi kelimeler kullanıyorlardı. Bu söz bizim kültürümüze de Yukarıda Allah var diye geçti.
Sol Ayak İnancı
İslam dininde insanlar bir yere giderken sağ ayakla girer. Çıkarken de sol ayakla çıkar. Lavabo ve WC gibi yerlere de sol ayakla girilir sağ ayakla çıkılır. Şamanizm dininde ise insanlar bir yere giderken asla sağ ayakla giriş yapmazlar. Her yere sol ayakla giriş yaparlar ve sağ ayakla çıkış yaparlar. Bu inanışın kötü ruhların çağrılacağı anlamına gelirdi ve yanlışlıkla sağ ayakla girseler bile çıkıp yeniden sol ayakla girerlerdi.
Gidenin Ardından Su Dökmek
Gidenin ardından su dökmek işlemi yine eskiden beri kullanılan bir gelenektir. Günümüzde bile herkes bu geleneği sürdürüyor. Özellikle askere çocuğunu gönderen anneler ve nişanlı kızlar giden askerin ardından su dökerler. Bu gelenekte insanlar su döktüm kurumadan gel izlenimi verirler ve su dökünce daha çabuk geleceğine inanırlar. Gidenin ardından su dökme geleneği Şamanizm dini inançlarından biridir. Şamanizm dininde su kutsal bir varlıktı ve gidene su dökülünce kazasız bir şekilde gidip geleceği inancı hakimdi. Onun için bu inancı çok uyguluyorlardı.
Türbe ve Mezarlara Bez Bağlamak
Türbelere, mezar taşlarına ve ağaçlara dilek tutarak bez bağlama inancı hala ülkemizde uygulanıyor. Bu gelenekte bazen bozuk para atma da yapılıyor. Bu gelenek eski bir şaman inancıdır. Bu inançta mezarda yatan kutsal biriydi ve ruhu da o bölgede geziyordu. Türbe ve mezar yakınlarına özellikle ağaca bağlanan bez ile yapılan dilekleri yerine getiriyordu. Bu inanış zamanla bizim ve farklı kültürlere de geçti.
Ölü Evinde Belli Günlerde Yas Tutmak
Ölen bir insanın ardından yas tutmak ve üzülmek her kültürde bulunuyor. Fakat Şamanizm dininde ölen insanların ardından belli günlerde toplu şekilde yas tutma geleneği hakimdi.
Ölen insanın ölümünün ardından yedinci gün ve kırkıncı gün toplanarak ölen insanın ardından yemekler verilir ve yas tutulurdu. Bu gelenek şamanlardan yayıldı ve birçok kültürü etkiledi. Bizim kültürümüzde de ölen insanın ölümünün yedinci gününde helva dağıtılır, kırkıncı günde ise yemek verilir. Bu inanç kırkı çıkma olarak ta bilinir.