Bilimsel Sınıflandırılması
Keten, Latince adı ile Linum usitatissimum, ketengiller familyasına mensuptur. Haziran ve Ağustos aylarında ipek görünümünde, mavi ve sarı tonlarda çiçekler açmakta ve görünüm olarak da son derece ilgi çekici özellikler sergilemektedir. Ortalama olarak boyu 15 – 60 cm’yi bulmaktadır. Tohumu ve lifi için yetiştirilmektedir. Lifinden tekstil sanayinde, tohumundan ise yağ olarak yararlanılmaktadır.
Bitkinin doğal ve kültür formları bulunmaktadır. Yaprakları genelde sapsız ve gri yeşil karışımı tonlardadır. Dik ya da yatık gövde üzerinde sıralanmış haldedir. Ketenin yapısında yüzde 80 oranında selüloz, geri kalan kısmında ise su ve pektin bulunmaktadır.
Özellikle tohumları yağ açısından son derece zengindir ve yağ oranı yaklaşık yüzde 45 civarındadır. Keten yağı omega 3 bakımından zengin olmasının yanında boya gibi alanlarda da tercih edilmektedir. Yağı alınmış olan tohumları aynı zamanda yine değerlendirilir ve hayvan yağı olarak kullanılır.
Keten her çeşit toprakta yetişmektedir ve bu bakımdan dünyanın farklı coğrafyalarında yaygın olarak görülmektedir. Lif ketenleri nemli havaları, yağ ketenleri ise güneşli havayı sevmektedir. Bu bakımdan ketenin kullanım amacına göre yetiştirme yöntemleri de farklılık gösterebilmektedir. Kışlık ketenler Ağustos Eylül aylarında, yazlık ketenler ise Mart ve Nisan aylarında ekilmektedir. Lif ketenlerinin uzun boylu olması istenir ve boylarının uzaması için topraklarında gübre kullanılır. Yağ ketenleri ise iyice olgunlaşma gösterdikten sonra toplanır, lif ketenlerinin ise olgunlaşmadan toplanması sağlanır.
Keten tohumları kapsülden dövülme yöntemi ile çıkarılmakta ve elenme yöntemi ile temizlenmektedir. Gövdeleri de iyice ezilir ve iç kısmından da lifler çıkarılmaktadır. Demet haline getirilmiş bir halde havuzlara sokulurlar ve bir müddet bekledikten sonra lif için kullanılacak olan ketenler kurumaya bırakılırlar. Son aşaması ise çeşitli tırmıklar yardımı ile taranmalarından oluşur.
Keten tarihsel olarak en eski kültür bitkileri arasında yer almaktadır. Yaklaşık 5000 yıldır kullanıldığı bilinmektedir. Lifi ve tohumu açısından tercih edilen keten bu bakımdan son derece yararlıdır. Eldeki kayıtlara göre MÖ 4’üncü yüzyılda Mısır’da keten yetiştiriciliği yapılmaktaydı. Bu açıdan keten aynı zamanda yetiştiricilik olarak da günümüze değişmeden gelebilmiştir.
Keten Tohumu Faydaları Nedir?
Keten tohumu faydaları ilk olarak içeriğindeki zengin yağ oranları ile öne çıkmaktadır. Keten tohumu yağı doğal içeriğe sahiptir. Bu yağda, bitkisel olarak yüksek oranda tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri ile birlikte çok düşük oranda yağ asitler ve yüksek oranda lif bulunur. Bu ise cilt sağlığı başta olmak üzere pek çok konuda şifa sağlamaktadır.
Aynı zamanda içeriğinde çeşitli vitaminler, demir, bakır, çinko gibi bileşenler de bulunmaktadır. Yağın kullanımında özellikle yanık tedavisinde de olumlu sonuçlar verdiği bilinmektedir. Ayrıca kas ve eklem ağrılarının giderilmesi için de etkili olmakta ve ağrıyan bölgelere sürüldüğünde kısa süreler içerisinde ağrıları geçirmektedir.
Yağların elde edilmesi için iki yöntem kullanılmaktadır. İlk yöntem ısı verilmek şeklinde yağın sağlanmasıdır. Diğer yöntem ise soğuk pres yöntemidir. Soğuk pres olarak elde edilen yağ içinde doymamış yağ asitleri yüzde 90 oranındadır ve özellikle cilt bakımı ve sağlığı için çok faydalı olmaktadır. Cilt kırışıklığı, doğum çatlakları, yaşlanmaya bağlı olarak görülen kırışıklıklar gibi pek çok cilt sorununun giderilmesine etkili olmaktadır. Özel yağı aynı zamanda cildin beslenmesine ve daha parlak bir görünüm elde etmesine etki ettiği için cilt bakımı için yaygın olarak kullanılma özellikleri göstermektedir.
Doğal yollar ile elde edilmiş yağının aynı zamanda ağız yoluyla kullanımı da mümkündür. Zaten soğuk pres yöntemi ile elde edilmiş keten yağları günümüzde besin takviyesi olarak yaygınlıkla kullanılmaktadır. Isı ile çıkarılmış olan keten yağlarının ise kimyasal yapıları bozulduğu için gıda takviyesi olarak kullanılmazlar. Soğuk pres yöntemi ile üretilmiş yağları ağız yolu ile tüketmek de son derece fayda göstermektedir.
Öncelikle bu şekilde tüketilen yağlar kalp ve damar sağlığı için çok gerekli olan omega 3 yağları açısından zengindir. Aynı şekilde bu sayede damarların daha sağlıklı ve akışkan olmasına da neden olmaktadır. Bu açıdan balık yağının da benzeri olarak bilinmektedir. Aynı zamanda düzenli olarak kullanıldığında kan şekerinin düşürülmesine yardımcı olur ve böylece diyabet gibi rahatsızlıkların önüne geçer. Özellikle omega 3 yağı çocukların gelişimleri için son derece yararlıdır, daha hızlı ve sağlıklı gelişim göstermelerini sağladığı gibi aynı zamanda da bağışıklık sistemlerinin gelişmesini sağlayarak hastalıklara karşı dirençlerinin artmasına neden olur. Bunun yanında bilişsel gelişim için de faydalı olan keten yağı, odaklanma, dikkat toplama ve mantık yürütmek gibi konularda yardımcı olmaktadır. Sindirim sistemine de etkili olan keten yağı çok daha kolay şekilde besinlerin sindirilmesini sağladığı gibi aynı zamanda şişkinlik ya da hazımsızlık gibi sorunların da giderilmesine ve önlenmesine yardım eder.
Keten Tohumu Kullanımı
Keten tohumu yağı kullanımı için vücuda masaj yöntemi ve besin olarak tüketilmesi yöntemleri bulunmaktadır. Vücudun parlaklık kazanması, nem oranının dengelenmesi, kuruluğunun giderilmesi, çeşitli sivilce, akne, siyah nokta gibi oluşumların giderilmesi gibi konular başta olmak üzere yağ olarak kullanılması büyük bir yarar sağlayacaktır.
Yağ Olarak Kullanımı
Keten tohumu yağı kullanımı için vücudunuza masaj yöntemini tercih edebilirsiniz. Bu yöntem, yağın cildinize iyi bir şekilde yedirilmesini sağlayacağı gibi aynı zamanda cildinizin güzelliğini de arttıracaktır. Ayrıca çeşitli eklem ve kas ağrılarının giderilmesi, yaraların iltihap kapmasını önlemek için de doğal keten tohumu yağı çok faydalı olmaktadır. Yağı lokal olarak uygulayacağınız gibi dilerseniz tüm vücudunuza da masaj yöntemi ile yedirebilirsiniz.
Gıda olarak tüketilmesi tavsiye ediliyor olsa da bunun tamamen doğal soğuk pres yöntemi ile elde edilmiş yağlar için geçerli olduğunu unutmayın. Aksi halde çeşitli sağlık sorunları yaşayabilirsiniz. Bu yüzden keten tohumu yağını genelde masaj yöntemi ile uygulamayı tercih edin.
Ruhsal ve Duygusal Etkileri
Keten tohumu yağı ruhsal etkiler bakımından da şifa sunmaktadır. Kesif ve dengeli kokusu sayesinde cildinize masaj yöntemi ile uyguladığınızda dinlenmenize olanak tanır ve stres, öfke, endişe gibi duygu durum bozukluklarından kurtulmanıza olanak tanır. Aynı zamanda düşüncelerinizi berrak hale getirmek, daha iyi mantık yürütmek ve karar almak için de sağlamış olduğu rahatlığı ile önemli bir yardımcı haline gelmektedir. Ayrıca uykusuzluk gibi sorunlara karşı da iyi gelir.
Nasıl Temin Edilir?
Keten tohumu yağı temini için doğal ürün olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Çünkü doğal içeriğe sahip olmayan keten tohumu yağları şifalı özelliklerini gösteremeyecekleri gibi aynı zamanda da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilirler. Bu yüzden Mitr tarafından sunulan doğal keten tohumu yağlarını tercih edebilirsiniz.
Kullanımı ve Uyarılar
Kullanım öncesinde alerjik reaksiyon olup olmadığının öğrenilmesi için uzman tavsiyesi alınması önerilmektedir. Aynı şekilde hamilelerin ve çocukların da kullanımı için uzman tavsiyesi ve onayı gerekebilmektedir. Ağız yolu ile kullanılacak yağların doğallığına dikkat ediniz.