Şamanizm İnancı
Şamanizm inancında üç alem bulunuyor. Bu alemler yer yüzü, yer altı ve gök yüzüdür. İnanca göre ölen ruh iyi ise gök alemine yükselir. Ölen ruh kötü ise yer altına indirilir. İnsanların ve hayvanların yaşadığı alem ise yer yüzü alemidir. Şaman inancında Şamanist’in en büyük amacı iyi bir insan ve iyi bir ruha sahip olmak.
Şamanist bu amaçla dini liderleri olan Şamanların her dediğini yerine getiriyor. Şamanlar kendilerine bağlı olan tüm Şamanistleri kötü ruhlardan korumak için çeşitli ayinler düzenliyor. Ve sürekli onları doğruluğa yönlendiriyor. Şamanistler kötü ruhların onlara zarar vereceğini düşünüyor ve bunlardan korunmak için Şamanlara sığınırlar.
Şamanizm Tek Tanrı İnancı
Şamanizm tek tanrılı bir inanıştır. Şamanistler göklerde tanrının olduğuna inanırlar. Fakat bu tanrının koyduğu kurallara inanmazlar. Şamanistler Şamanlara peygamber gözü ile bakarlar. Her kabilede bir tane şaman olur ve kabilede olan her şey ona danışılır.
Şamanizm inancında cennet ve cehennem inancı da bulunuyor. Şamanistler iyi insanların cennete kötü insanların ise cehenneme gideceğine inanır. Onların inancında ibadet etmek yoktur. Yani cennete gitmek için sadece iyi bir insan olmak yeterlidir.
Günümüzdeki Şamanizm İnançları
Şamanizm inançlarında birçok gelenek te bulunuyor. Bu geleneklerden bazıları günümüzde bile kullanılıyor. İnsanların Şamanizm inancı olduğunu bilmeden uyguladığı bazı inanç ve gelenekler bulunuyor. Günümüzde Şamanizm inançlarından bazıları aşağıdaki gibidir:
- Leyleklerin bereket getirdiği inancı
- Gidenin arkasından su dökme
- Kurşun dökme
- Nazar boncuğu
- Türbe ve ağaca bez bağlama
- Kedilerin kutsal sayılması
- Akşamları aynaya bakmama
- Sol ayakla girme
- Yukarıda Allah var sözü
- Ölen insanın kırkını almak
Bunlar gibi birçok inanış eski tarihlerde Şamanizm’e inanan toplumlarda görülür. Bu inanışlar Şamanizm’den kalan inançlardır. Bu inanışların temellerinde kötü ruhlardan korunma yatıyor. Şamanistler bu geleneklere oldukça dikkat ederler.
Kültürümüzde Şamanizm İnançları
Şamanizm’in ilk çıktığı bölge olan orta Asya o tarihlerde Türklerin kontrolü altındaydı. Türkler Talas savaşı ile İslamiyet’i kabul etti. İslamiyet’i kabul edene kadar da Şamanizm’e inanıyordu. İslamiyet’i kabul ettikten sonra da bazı Şaman inançları Türk geleneklerinden çıkmamıştır. Gidenin ardından su dökmek ve ölünün kırkında toplanarak has tutmak gibi birçok inanış Şamanizm’den kalma inanıştır.
Şamanizm inancında ölen insanın ruhu kırk gün evde dolaşır ve kırkıncı gün evden çıkardı. Şamanistler ölen insanın ruhunu uğurlamak için ölen insanın evinde toplanırdı. Günümüzde hala bu gelenek bilinmeden yapılıyor. Nazar boncuğu ve kırmızı kurdele gibi birçok inanış ta Şamanizm’den kültürümüze miras kalan inanışlardır. İslamiyet’te yukarıda Allah var sözü çok tehlikeli ve yanlıştır. Fakat Şamanizm’den kalma olan yukarıda Allah var sözü hala kullanılan bir deyimdir.
Günümüzdeki Şaman Toplulukları
Şamanizm dünyanın birçok bölgesinde hala dini bir inanış olarak kullanılıyor. Özellikle şehirlerden uzaklarda kabileler halinde yaşayan toplumlarda bu inanış hakimdir. Bu toplumlar geleneklerine bağlı ve toplumdan kendilerini somutlamışlardır. Bu toplumlar hala şaman liderliğinde iyi bir ruha sahip olmaya çalışırlar. Şamanlar kendilerine bağlı olan kabiledeki herkesten daha bilgin olurlar ve herkes hastalarını şamanlara getirir. Günümüzdeki Şamanistler geleneklerinden ödün vermemek için şehir hayatını fazla tercih etmezler.
Asya Şaman Toplulukları
Şamanizm’in en yoğun bir şekilde inanıldığı bölge Asya kıtası bölgesidir. Asya kıtasında eski çağlardan beri bu inanışa inanan toplumlar bulunuyor. Özellikle orta Asya’da kalan Türklerden bir kısmı ve Moğollar Şamanizm inancını devam ettiren toplumlardır. Yine Hindistan’ın bir kısmında da Şamanizm inancı hakimdir. Bu bölgede yaşayan Şamanistler Şaman inancını ilk çıktığı yıllardaki gibi yaşıyorlar.
Avrupa Şaman Toplulukları
Eski çağlarda yapılan kavimler göçü ve bazı seferlerle birlikte hem Türkler hem de Moğollar Avrupa’ya göç ettiler. Bu göç ve seferler ile Şamanizm inancı Avrupa kıtasına da taşınmış oldu. Fakat yıllar içinde bu inanış küçüldü. Son yüz yılda Avrupa’da Şamanizm yok denecek kadar azdır. Bazı ülkelerde kendilerini toplumlardan soyutlayan bazı topluluklarda Şamanizm inancı gözlemleniyor ve bu insanlar Şamanizm inancından sapmış olsalar bile yaptıkları ayinler ve yaşamları şaman olduklarını gösteriyor. Bu insanlar zamanla Hıristiyanlık dininden de esinlenerek inançlarında esne yaşamışlardır.
Amerika Şaman Toplulukları
Amerika kıtasında da Şamanizm oldukça yaygın bir inanıştı. Amerika’nın keşfi ile birlikte Hristiyanlık yayılsa da birçok ülke topraklarında Şamanizm hala kullanılıyor. Özellikle Amazon ormanları içerisinde yaşayan kavimlerin tamamına yakını Şamanizm’e inanıyor. Amerika’nın keşfi sırasında İngilizler Şamanistlerin liderleri olan Şamanların büyük bir kısmını öldürmesi ile Şamanistlerin dinini kontrol etmeyi başardılar.
Bu şekilde Hristiyanlık daha kolay bir şekilde yayılmıştır. Şamanistlerin büyük bir çoğunluğunun ölmesi ile Amerika kıtasında bulunan Şamanizm inancı da zedelenmiştir. Daha sonra gelen Şamanlar bazı yetenekleri kullanamadıkları için Şaman inancında bazı değişiklikler gözlemlenmiştir.
Afrika Şaman Toplulukları
Afrika kıtasında ilahi dinleri kabul etmeyen birçok ülke ve toplum hala Şamanizm inancına inanıyorlar. Asya kıtasına yakın olduğu için Asya Şamanistlerine yakın bir inanışa sahiptirler. Burada yapılan birçok ayin büyük kitleler tarafından takip ediliyor.
Günümüzde Şaman Ayinleri
Şaman ayinleri Şamanizm inancı için büyük bir öneme sahiptir. Şamanistler bu ayinleri belli dönemlerde mutlaka yaparlar. Ölen insanların arkasından da yaptıkları gözlemlenir. Bu ayinler kötü ruhlardan korunmak ve iyi bir ruha sahip olmak için yapılır. Bu ayinlere katılmak için Şamanistler belli bir süre öncesinden hayvansal ürünlerden beslenmeyi keserler.
Bu sürede tamamen bitkisel ürünlerden beslenen Şamanistler Şamanların önderliğinde ayinleri yaparlar. Bu ayinlerde şamanlar kendi çaylarından ikram eder. Bu çay normal çaya göre biraz acıdır. Çayı içen Şamanistlerden bir kısmı halüsinasyon görmeye başlar. Şamanlar da her ayın bir günü toplanarak kendi aralarında ayin düzenler. Bu ayin Amerika şamanları tarafından organize edilir ve dünyanın her yerinden şamanlar bu ayine katılır.
Günümüzdeki Şaman Ritüelleri
Şamanizm’de birçok büyü ve ritüel bulunuyor. Bu ritüelleri şamanlar yapar. Özellikle bağlama büyülerini şamanlar yapabilirler. Birinin kararını etkilemek ve cezalandırmak için şamanlar sıklıkla büyü yoluna başvurur. Şamanlar ayinler sırasında da Şamanistleri etkilemek için küçük büyüler yapabilirler. Bu Şamanistleri onlara daha çok bağlar.
Şamanların ayin sonlarına doğru ateşin üstünden atlarken kaybolduğu ve günler sonra bir hayvan derisi altından kabileye geldiği gözlemlenir. Şaman bu eylemi tamamen büyü gücü ile yapar. Şamanizm’de Şaman’ın büyücü diye bir yardımcısı da olur. Şaman’dan sonra bu büyücü Şaman olur ve Şamanistleri yönetir.