Bilimsel Sınıflandırması
Badem Latince olarak Prunus dulcis olarak bilinmektedir ve tatlı badem ve acı badem olarak da tanınmaktadır. Rosaceae familyasının Magnoliopsida sınıfının Magnoliophyta bölümüne mensuptur. Şeftali meyvesi ile birlikte Prunus takımının alt cinsi içinde kendisine yer bulmaktadır. Kullanım olarak tohum ve meyvesi olarak kullanılmaktadır. Ancak meyve olarak Prunus cinsindeki diğer üyeler gibi tatlı, etli ve görünür bir dış yapıya sahip değildir. Aksine olarak meyvesi deriye benzeyen bir örtü ile kaplı olup bunun içinde sert bir kabuk ile çevrelenmiş ve yenilebilir çekirdek kısmı bulunmaktadır. Genelde dış kısmı yenilmez ve asıl çekirdeği için tercih edilir.
Ağaç olarak güneybatı Asya kökenlidir. Kültür olarak yetiştirilen formu Asya’da bulunan pek çok adada yetiştirilmesini mümkün kılmakta, bunun yanında Kuzey bölgelerinde de yetiştirmek olanaklıdır. Küçük bir ağaç özelliği göstermektedir. Yaklaşık olarak 4 – 9 metre uzunluğunda olmaktadır. Yaprakları mızrak görünümündedir ve ortalama uzunlukları 6 – 12 cm arasındadır. Çiçekleri genelde beyaz ya da açık pembe tonlarında açmakta olup 5 taç yapraklı ve 3 – 5 cm çapında bulunmaktadır. Çiçekleri, yapraklardan önce açarlar.
Yabani formu ya da acıbadem olarak bilinen formu Akdeniz bölgesinde, başta Suriye, Lübnan ve İsrail bölgeleri olmak üzere yetişen türdür. Tarımsal olarak da bademin yetiştirilmesine bu bölgede başlanmıştır. Yabani bademlerin tarihsel olarak kullanım amaçlarına bakıldığında yiyecek amacıyla kullanıldığı görülmektedir. Kültürü alınmış bademlerin ise Erken Tunç Çağı’nda görüldüğü anlaşılmaktadır.
Günümüzde dünya çapında badem üretimi yaklaşık olarak 1,5 tonu geçmiş bulunmaktadır. Çin, İran, Yunanistan, Portekiz, Türkiye gibi ülkeler badem üretiminde ana yapıya sahiptirler. Bademin kullanım alanı başta kuruyemiş olarak tüketilmesidir. Ancak bunun yanında çikolata, pasta, tatlı gibi alanlarda da tercih edilmektedir. Bazı ülkelerde, örneğin Fransa gibi badem likörleri de yaygın olarak tüketilen içkiler arasında yer almaktadır.
Badem ağaçlarının yetişmesi için sıcak iklim gereklidir. Kuraklığa karşı son derece dayanıklıdır. Nemden ya da soğuk esen rüzgardan badem ağaçları hoşlanmamaktadır. Özellikle ilkbaharda oluşan don gibi olaylar sonucunda çiçekleri don yaşar ve böylece meyve yapmazlar. Badem yetiştiriciliği için tercih edilen yöntem ise daha çok aşıyla yapılan yöntemdir. Fidanlar 3 – 4 yaşında meyve vermeye başlayabilirler. Ortalama badem ağaçlarının ömür 50 yıl kadardır.
Bademler yapılarına göre farklı çeşitlere ayrılırlar. Diş bademi olarak adlandırılan tür, yarı yumuşak kabuklu yapıya sahiptir. Meyvesi genelde iri olur ve kabuğu da delikli olup kalın şekildedir. Diş ile kolay kırılma özelliğine sahiptir. İç kısmı ise yassı ve geniş şekildedir. Taş bademi olarak adlandırılan tür, meyvesi orta irilikte olup kabuğu sert ve sarı renktedir. Çok zor kırılmaktadır. Ancak iç kısmı tatlı ve dolgun yapıdadır. Nurlu bademi olarak adlandırılan tür, özellikle Datça bölgesinde yetişen bir badem türüdür. Kabuğu sert ancak meyvesi bilinmekte olan örneklerinden çok daha iri ve tatlı bir yapıdadır. Acıbadem; meyvesi çok küçük olup genelde badem yağı yapımında kullanılmaktadır.
Badem Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Badem gerek kullanımı sırasındaki farklı tadı gerekse de aroması ile birlikte hem lezzetli hem de şifalı bir bitki olarak bilinmektedir. Badem içerik açısından son derece zengindir ve içeriğinde fosfor, kalsiyum, potasyum ve magnezyum gibi son derece önemli mineraller bulunmaktadır. Bu mineraller sayesinde vücudun geçirdiği hastalıklara karşı daha kolay ve etkili toparlanma sağlamak mümkün olduğu gibi bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine de etki etmektedir. Özellikle iyileşme döneminde tüketilmesi vücudun enerji ve kuvvet bulabilmesi için tavsiye edilmektedir.
Bunun yanında yorgunluk ya da bitkinlik gibi hallerde badem tüketmek enerji toplamaya yardımcı olmaktadır. Zorlu geçen günlerde ya da fiziksel olarak enerji harcandığında kendinizi daha iyi hissetmek için badem tüketimi yarar sunmaktadır. Yara iyileştirici özelliği de bilinen badem yaraların daha çabuk kapanmasına sahip olduğu elementler ile destek olabilmektedir.
Ayrıca badem üzerine yapılan araştırmalar baş ağrısı, böbrek ağrısı, karaciğer ağrısı gibi pek çok ağrıya da iyi geldiğini göstermiştir. Aynı şekilde yine üreme yollarında, böbrek ve mesane kısımlarındaki iltihapların giderilmesinde, böbrek taşı düşürmede de iyi geldiği belirtilmektedir.
Bademin en büyük etkisi ise kolesterolü düşürücü olarak bilinmesidir. Kan şekerini düzenleyerek böylece diyabet hastaları için de iyi gelen badem, ayrıca hazımsızlık sorunlarının yaşandığı anlarda da müsil etkisine sahiptir ve boşaltım sisteminin daha iyi çalışmasına etki etmektedir. Badem yemek ayrıca idrar sisteminde gözenek açmaya da yardımcı olmakta ve böylece idrar yaptırmaya da etki etmektedir.
Bademin Kullanılması
Bademi kullanmak için birden fazla yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler ile bademin şifalı özelliklerden faydalanmak mümkündür.
Yenerek Kullanılması; Bademin en çok tercih edildiği alan yenilerek kullanılmasıdır. Genelde bademin iç kısmında yer alan tohum kısmı tüketilir. Ancak ilkbaharda ortaya çıkan ve tohumu kuşatan tüylü dış yapısı da çağla olarak bilinmekte ve tüketilmektedir. Ancak asıl tüketimi sert meyve kabuğunun içinde bulunan badem olarak sağlamaktadır. Badem olarak tüketilmesi, içinde barındırdığı zengin elementlerden dolayı son derece şifalı olmaktadır. Tüketim açısından herhangi bir sınırlaması bulunmamaktadır.
Yağ Olarak Kullanılması; Badem yağı genelde tüketilmeye uygun olmayan acıbademden yapılmaktadır. Güzellik amacıyla ya da ayakkabıları korumak amacıyla imal edilmektedir. Çeşitli enstrümanların bakımı için de kullanılabilmektedir. Badem ağacı tohumlarından soğuk sıkma yöntemi ile elde edilmekte, sarı renge sahip ve hafif kokulu ve ceviz tadını andıran bir yağdır. İçilerek kullanılmaması gerekmektedir. Genelde vücuda masaj yapmak için tercih edilir ve kuru ve çatlak ciltleri çok kısa sürede daha canlı ve güzel bir görünüme kavuşturmaya yardımcı olur. Aynı zamanda badem yapı saç ve kirpikler üzerinde de etkilidir. Saç dökülmesini engellediği gibi kirpiklerin de daha dolgun ve uzun görünmesine etki eder. Kirpiklerin yanında kaşların da güçlenmesi ve kaşları dökülen ya da yanan kimselerde daha çabuk kaş çıkmasına neden olması için kullanılmaktadır. Karın, bel, basen ve kalça gibi kısımlarda oluşan cilt çatlaklarının giderilmesi için de badem yapı besleyici, yumuşatıcı ve koruyucu özellikler taşımaktadır.
Nasıl Temin Edilir?
Mitr tarafından sunulan badem yağı genel hatları ile vücudunuz için tamamen doğal özellikler taşıdığı için hiçbir zararı bulunmadığı gibi aynı zamanda şifa sunan yapısı nedeniyle de etkili bir yağ olma özelliği göstermektedir. Badem yağı cilde uygulandığında cilde parlaklık, dayanıklılık ve daha parlak bir görünüm sağladığı gibi saçlar ve kaşların daha gür olması için de kullanabilmektedir. Aynı zamanda Mitr Badem Tütsü de bademin ferahlatıcı ve yumuşak kokusunu evinizde ya da ofisinizde deneyimlemenizi sağlar.
Ruhsal ve Duygusal Etki
Badem yağını uçucu yağ olarak kullanmak mümkündür. Aromaterapik etkisi sayesinde badem güçlü bir sakinleştirici ve rahatlatıcıdır. Ortamdaki negatif enerjinin giderilmesine yardımcı olur. Soluyanların kendilerini güçlü ve huzurlu hissetmelerine etki eder. Aynı zamanda güçlü bir dikkat ve odaklanma yapma aracı olarak da kullanılmaktadır.
Kullanımı ve Uyarılar
Bademin kuruyemiş olarak tüketilmesinde herhangi bir sakınca bulunmamakla birlikte, çeşitli alerjik reaksiyona sahip olanların doktor tavsiyesinde tüketmeleri tavsiye edilmektedir. Aynı zamanda acıbadem tüketmeye uygun olmayıp sadece uçucu yağ olarak kullanılmalıdır. Yağı ise haricen kullanılır ve içilmez. Her ne kadar özellikle idrar sökücü olarak badem yağı içenler bulunsa da içindeki element oranı çok yüksek olması nedeniyle böyle bir durumda zehirlenme yaşanabilecektir.